Sağlık turizminin çeşitlerini incelemeden önce, sağlık turizminin ve gösterdiği olağanüstü büyümenin de farkına varmak gerekiyor.
Sağlık turizmi, tarihi çok eskilere dayanan bir aktivitedir. Eski çağlarda dahi pek çok insan çeşitli sağlık sorunlarının çözümü için herkesçe bilinen o devrin ünlü tıp bilginlerini ziyaret etmiş, ve hastalıklarına şifa bulmuştur. O zamanlarda bu aktivitenin temel sebebi belli tedavilerin her yerde bulunmaması ve tıp bilginlerinin sayıca çok az olmasıydı. Ayrıca tedavi talep edilen rahatsızlıklar genellikle insanların hayatını tehdit eden ya da zorlaştıran rahatsızlıklardı.
Geldiğimiz noktada ise, tedaviler yalnızca hayatı riske atan hastalıklar için değil, aynı zamanda sağlığı iyileştirici ve kozmetik olarak görüntüyü güzelleştirici olarak da yapılıyor. Yani bazı tedaviler artık sadece hastane ve kliniklerde değil, SPA merkezlerinde ve güzellik salonlarında da mevcut.
Dünyanın küreselleşmesi ve internetin yaygınlaşması ile birlikte, bu “harici” tedavilerin diğer ülkelerde nasıl yapıldığı, avantajları ve dezavantajları daha da ortaya çıkmış durumda. Sağlık turizmini ivmelendiren bir etken de bu yüzden internetin yaygınlaşması. Artık herkes başka ülkelerdeki tedaviler, doktorlar, klinikler, SPA merkezleri ve şifalı sular ile ilgili anında bilgi sahibi olabiliyor. İşin içine bir de kalite ve maliyet farklılıkları girince sağlık turizmi denilen sektörün büyümesi kaçınılmaz oluyor.
Bu büyüme yalnızca sağlık turisti sayısı açısından da değil, her geçen gün yeni tedavi metodları ile sağlık turizminin yapıldığı alanlar sürekli artıyor. Öyle bir noktaya gelindi ki, artık bu alanları belirli şekillerde gruplamak adeta zorunlu. İstatistikler paylaşılırken bir ülkenin sağlık turisti sayısının yanında hangi sağlık turizmi çeşitlerinde daha iyi olduğu ve destinasyonun hangi sağlık turizmi çeşidi ile öne çıktığı da veriliyor.
Bu çeşitlilik aynı zamanda ülkelerin markalaşma metodlarını da şekillendiriyor. Örneğin bir ülke medikal turizm alanında öne çıkarken, bir başka ülke SPA ve wellness turizmi alanlarında adını duyurabiliyor. Yani bu çeşitlilik ülkelerin markalaşma yöntemlerini de önemli ölçüde etkiliyor.
Sağlık Turizminin Çeşitleri
Yukarıda sayılan sebeplerden dolayı sağlık turizminin çeşitlerini bilmek bu sektörde yer alacak kişiler için önemli hale geliyor. Şimdi, bu çeşitleri detaylı bir şekilde inceleyelim.
Medikal Turizm
Medikal turizm, kişinin hayatını önemli derecede etkileyen, ve hatta hayatını tehdit eden tıbbi tedavileri kapsar. Örneğin, her yıl pek çok insan ABD’nin Texas eyaletinde bulunan ünlü MD Anderson Kanser Merkezini ziyaret ederler. Burada asıl motivasyon maliyetler ve turizm değildir. Kişiler, hayatlarını tehdit eden bir hastalığın tedavisi için bu alanda en iyi olduğu düşünülen merkezlerden birini ziyaret ederler.
Özellikle tıp alanında öncü çalışmalara ve en son teknolojiye sahip gelişmiş ülkeler bu sağlık turizmi çeşidi üzerinden sağlık turisti ağırlarlar. Ancak Tayvan ve Güney Kore gibi ülkeler de yüksek kalite sağlık teknolojileri ile bu alanda faaliyet göstermektedirler.
Diş Turizmi
Adından da anlaşılacağı üzere, diş turizmi, diş tedavilerini kapsayan sağlık turizmi çeşididir. Diş tedavilerinde iki ana faktör tedavinin kalitesini belirler. Birincisi, materyalleri üreten laboratuvarın ve materyalin ham halini sağlayan uluslararası üreticilerin kalitesidir. İkincisi ise, tedaviyi gerçekleştiren doktorun ve yardımcılarının bilgi, beceri ve deneyimleridir.
Diş turizminde maliyet kısmını etkileyen kısım ise laboratuvar, doktor ve sağlık personelinin yaptıkları işten alacakları ücretlerdir. Çünkü, materyalin ham halini sağlayan uluslararası üreticiler ülkelere yaklaşık aynı maliyetlerde malzeme sunarlar. Bundan dolayı, özellikle sağlık eğitimine önem vermiş gelişmekte olan ülkeler, diş turizminde öne çıkarlar. Örneğin Türkiye, deneyimli diş hekimleri, üstün sağlık teknolojileri ile diş turizminde dünyada öne çıkan ülkeler arasında gösterilmektedir.
Wellness Turizmi
Wellness turizmi, sağlıklı yaşamı destekleyen, hayatı iyileştirici, kişiyi fiziksel ve mental olarak rahatlatıcı yöntemleri kapsar. Aynı zamanda, bazı tedaviler sonrası iyileşmeyi hızlandırıcı ve tamamlayıcı yöntemler de Wellness turizminin kapsamı içerisindedir. Bu bağlamda bakıldığında wellness turizminin kapsamı çok ama çok geniştir. Örneğin, Tibet’e gidip çeşitli eski öğretiler sayesinde hayatının düzenini değiştiren ve iyileştiren bir kişi de wellness turizmi yapmıştır. Ayrıca, şifalı suları ziyaretler de bu sağlık turizmi çeşidinin içerisinde yer alır.
Wellness turizminin kapsamı çok geniş olduğundan pek çok ülkede yapıldığını söyleyebiliriz. Örneğin Almanya ve ABD’de bulunan lüks wellness merkezleri yurtdışından pek çok misafir ağırlar. Aynı zamanda Güneydoğu Asya’da bulunan ve pek çok eski öğretiyi deneyimleme fırsatı sunan Hindistan, Tibet ve Tayland gibi ülkeler de oldukça yüksek talep görür.
SPA Turizmi
SPA turizmi, wellness turizmi benzer özelliklere sahiptir. Ancak SPA turizmi, genellikle SPA merkezlerinde yapılır ve yalnızca ruhen ve fiziken rahatlatıcı bazı uygulamaları içerir. Örneğin çamur banyoları ve çeşitli masajlar ile fiziken ve ruhen rahatlama sağlanır. SPA turizminin bir avantajı da otel tatili ile kolaylıkla birleştirilebilmesidir.
Alternatif Sağlık Turizmi
Alternatif sağlık turizmi, geneli eski öğretilere dayanan bir takım yöntemlerin tedavi amacı ile uygulanmasını kapsar. Hedeflediği hastalıkların sayısı çok fazladır. Örneğin Hindistan’da Ayurverda olarak adlandırılan yöntemler dünyanın pek çok ülkesinden insanın her sene Hindistan’ı ziyaret etmesine sebep olmaktadır.
Tamamlayıcı Sağlık Turizmi
Tamamlayıcı sağlık turizmi, ameliyat ve diğer tedavilerin yan etkilerini ve tedavi sonrası komplikasyonlarını hafifletmek amacı ile tercih edilen bir sağlık turizmi çeşididir. Wellness turizmi ile uygulama yönünden benzerlikler gösterse de tamamlayıcı sağlık turizminin hedeflediği kitle daha kısıtlıdır.
İleri Yaş ve Engelli Turizmi
Adından da anlaşılacağı üzere, bu sağlık turizmi çeşidinin ana odağı ileri yaştaki bakım almak isteyen kişiler ve engellilerdir. Hasta bakım merkezlerinde ve rehabilitasyon merkezlerinde bu kişilere uzun süreli bakımlar sertifikalı personeller tarafından yapılır. Türkiye’nin sağlık turizmi gelirlerinin büyük bir kısmı bu tip sağlık turizminden gelmektedir.
